 | Η Έκθεση του ΙΟΒΕ για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα | |
 Το 5,8% του ενεργού πληθυσμού της Ελλάδας, που υπολογίζεται σε 390.000 άτομα μεταξύ 18 και 64 ετών, είχαν το 2004 επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία αφορούσε είτε τη διοίκηση/ιδιοκτησία μιας νέας επιχείρησης, είτε τις διαδικασίες για την ίδρυση μιας επιχείρησης. Με βάση τον μέσο όρο των ατόμων που δραστηριοποιήθηκαν, ο συνολικός αριθμός των νέων εγχειρημάτων που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα το 2004 εκτιμάται σε περίπου 108 χιλιάδες. | |||
 Η συνολική επιχειρηματική δραστηριότητα το 2004 εμφανίζει μείωση έναντι του προηγούμενου έτους, η οποία οφείλεται αποκλειστικά στην υποχώρηση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων που εντοπίζονται. Αντίθετα, το ποσοστό των «επίδοξων» επιχειρηματιών, αυτών δηλαδή που βρίσκονται στη φάση εκκίνησης νέου εγχειρήματος, παρουσιάζει άνοδο σε σχέση με το 2003. Σε σχέση με τις υπόλοιπες 33 χώρες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα GEM, η συνολική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα βρίσκεται στο μέσο περίπου της κατάταξης. Σε σύγκριση με τις ευρωπαϊκές χώρες η συνολική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα είναι υψηλότερη από τον μέσο όρο και ανάλογη με εκείνη που καταγράφεται στη Δανία, την Ισπανία, την Ολλανδία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Σημειώνεται ότι πολύ υψηλές τιμές συνολικής επιχειρηματικότητας απαντώνται τόσο σε χώρες υψηλού εισοδήματος (ΗΠΑ, Καναδάς, Ν.Ζηλανδία, Αυστραλία) όσο και σε χώρες χαμηλού επιπέδου ανάπτυξης (Περού, Ισημερινός, Ουγκάντα, Ιορδανία). Σημειώνεται ωστόσο ότι η «επιχειρηματικότητα ανάγκης» παραμένει υψηλή, τόσο σε σχέση με το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδας, όσο και σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αντίστροφα, παρά τη σχετική βελτίωση έναντι του 2003, η «επιχειρηματικότητα ευκαιρίας» διατηρείται και το 2004 στις χαμηλές θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης (23η). Εκτιμάται ότι από το σύνολο των επιχειρηματικών εγχειρημάτων που εκδηλώθηκαν το 2004 στην Ελλάδα, το 28% είχαν ως κίνητρο την ανάγκη, όταν στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνά το 18%. | |||
  | |||
 Από τις σημαντικότερες εννοιολογικές διακρίσεις που εισάγει το ερευνητικό πρόγραμμα του GEM είναι αυτή μεταξύ επιχειρηματικότητας ανάγκης και επιχειρηματικότητας ευκαιρίας. Το κριτήριο στο οποίο βασίζεται η διάκριση είναι το κατά πόσον ένα άτομο δήλωσε πως ακολουθεί επιχειρηματική δραστηριότητα επειδή δεν βρήκε καλύτερη λύση για την εξασφάλιση του βιοπορισμού του –άρα, το βασικό του κίνητρο είναι η ανάγκη- ή επειδή ανακάλυψε μιαν ευκαιρία στην αγορά, η οποία πίστευε ότι θα του εξασφαλίσει υψηλότερο εισόδημα από οποιαδήποτε άλλη διαθέσιμη επιλογή. | |||
Επιχειρηματικότητα υψηλών δυνατοτήτων  Από το σύνολο των επιχειρηματικών εγχειρημάτων που καταγράφηκαν στην Ελλάδα ένα μικρό μόνο ποσοστό μπορεί να θεωρηθεί υψηλών δυνατοτήτων, με βάση τον ορισμό του Σε σύγκριση με τις 16 ευρωπαϊκές χώρες που μετέχουν στην έρευνα, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 13η θέση στη διετία 2003-2004. Η χαμηλή θέση στην κατάταξη αποδίδεται κυρίως στο γεγονός ότι είναι ελάχιστα τα εγχειρήματα που αναμένεται να δημιουργήσουν πάνω από 20 θέσεις εργασίας, όριο το οποίο τίθεται για να χαρακτηρισθεί ένα εγχείρημα υψηλών δυνατοτήτων. Από την άλλη πλευρά όμως, ένα σημαντικό ποσοστό εγχειρημάτων (πάνω από το μισό του συνόλου) εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει από 1-19 νέες θέσεις εργασίας. Υπάρχει τέλος και ένα επίσης μεγάλο ποσοστό (50% περίπου) που αφορά ουσιαστικά δραστηριότητες αυτοαπασχόλησης, καθώς δεν προβλέπεται να δημιουργήσουν καμία νέα θέση εργασίας πλην του επιχειρούντος. Η επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα κατατάσσεται σε υψηλή θέση όσον αφορά τις προοπτικές επέκτασης της αγοράς στους τομείς όπου εκδηλώνεται, ενώ οι τεχνολογίες / διαδικασίες που χρησιμοποιούνται στα εγχειρήματα αυτά είναι σχετικώς νέα. Τέλος, ένα ποσοστό 10% περίπου απΆ αυτά έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό. | |||
Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του νέου/επίδοξου Έλληνα επιχειρηματία  Ο άνδρες είναι η κυρίαρχη υποομάδα στο σύνολο των νέων/επίδοξων επιχειρηματιών που εντοπίσθηκαν: Ο δείκτης επιχειρηματικότητας ανδρών στην Ελλάδα το 2004 βρίσκεται στο 8,65%, ενώ στις γυναίκες στο 2,90%. Και οι δύο δείκτες υποχωρούν σε σχέση με το 2003, ενώ ταυτόχρονα διευρύνεται η απόκλιση μεταξύ τους. Με τις επιδόσεις αυτές η Ελλάδα κατατάσσεται στην 5η και 14η θέση αντίστοιχα μεταξύ 19 ευρωπαϊκών χωρών, υπερτερώντας του ευρωπαϊκού μέσου όρου στην επιχειρηματικότητα των ανδρών και υστερώντας σημαντικά στις γυναίκες.Ένα μεγάλο ποσοστό της γυναικείας επιχειρηματικότητας κατατάσσεται στην επιχειρηματικότητα ανάγκης και μόνο το 57% χαρακτηρίζεται ως επιχειρηματικότητα ευκαιρίας, επίδοση που είναι πολύ χαμηλότερη από το εθνικό μέσο όρο (70%) και η τελευταία απΆ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Το υψηλό ποσοστό επιχειρηματικότητας ανάγκης των γυναικών υποδηλώνει αφενός τις μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν για την εξασφάλιση καλύτερων επιλογών εργασίας και τον χαμηλότερο-σε σχέση με τους άνδρες-βαθμό ικανοποίησης τους από τις συνθήκες εργασίας. Ηλικιακά, η κυρίαρχη κατηγορία των νέων/επίδοξων επιχειρηματιών στην Ελλάδα είναι αυτή των 25-44, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις χώρες. Εξάλλου, το επίπεδο επιχειρηματικότητας σε άτομα υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου που ήδη εργάζονται είναι αντίστοιχο με αυτό των χωρών υψηλού κατά κεφαλήν εισοδήματος και το προφίλ του επιχειρηματία στην Ελλάδα τείνει να αποκτά χαρακτηριστικά περισσότερο αυτών των χωρών, τουλάχιστον ως προς το μορφωτικό τους επίπεδο και την εργασιακή τους κατάσταση. | |||
| Ο ρόλος του ΙΟΒΕ στο Πρόγραμμα GEM Όπως και τον προηγούμενο χρόνο, η συμμετοχή του ΙΟΒΕ είχε δύο σκέλη: Πρώτον, ήταν υπεύθυνο για τη διεξαγωγή των αναγκαίων ερευνών στον ελληνικό πληθυσμό, την επεξεργασία των αποτελεσμάτων με βάση την κοινή μεθοδολογία και την ένταξη τους στο διεθνές αναλυτικό πλαίσιο του GEM, ώστε να επιτυγχάνεται η διεθνής συγκρισιμότητα των στοιχείων. Δεύτερον, ήταν υπεύθυνο για τη συγγραφή της παρούσας Ετήσιας Έκθεσης για την Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, η οποία επικεντρώνεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει η επιχειρηματικότητα στη χώρα μας. Η ερευνητική ομάδα του ΙΟΒΕ που εκπονεί την έρευνα για την Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα αποτελείται από τους:
| |||